Styl Ludwik XV

z Transition

Styk Ludwik XV (1730 -1760 r.)

(W Anglii – styl Palladien i Chippendale, we Włoszech styl rokoko, w Hiszpanii styl Charle IV).

Przypada na lata panowania króla Ludwika XV, najznakomitszy okres francuskiej sztuki użytkowej, kopiowany w całej Europie. To również okres eksplozji w tworzeniu małych, misternie zdobionych mebli o różnym przeznaczeniu.
Pełen falujących kształtów, lekkości, wdzięku, rafinerii i elegancji a zarazem poręczny oraz praktyczny. W dużej mierze inspirowany i kształtowany kobiecym poczuciem harmonii i subtelności za sprawą licznych faworyt królewskich, wykształconych inteligentnych i kochających sztukę. Żoną Ludwika XV była polska księżniczka – Maria Leszczyńska, z którą miał 10 dzieci i której zawdzięczamy tzw. polskie łóżko- „Le lit à la polonaise”. Kontury mebli przyjmują dowolny falisty, kształt, uznanie znajduje naturalny kolor jasnego drewna, kwieciste intarsje i wszędobylski motyw wygiętego liścia akantu.
W pałacach znikają duże pomieszczenia, modne stają się małe, przytulne wnętrza, lepiej ogrzane i pełniące ściśle określone ale też bardzo zróżnicowane funkcje, jak salon: salon muzyczny, mały salon, salon towarzyski, jadalnia (la salle à manger), biblioteka, gabinet do pisania. Każda sypialnia posiada swoją garderobę (garde-robe) i buduar. Na ścianach zamiast marmuru, pojawia się ciepła drewniana boazeria, rzeźbiona, malowana, łączona ze stiukiem. Na podłodze, parkiet zdobiony markieterią zamiast płyt kamiennych i desek. Wnętrza ozdabiają coraz liczniejsze do tego bibeloty, dzieła sztuki, porcelana, fajans, ciekawostki egzotyczne, liczne oświetlenia, zegary i lustra.
Rośnie zapotrzebowanie na liczne, drobne meble. Powstają zaczątki „przemysłu meblowego”. Nieliczni dotychczas ebeniści organizują produkcję seryjną, posługując się podwykonawcami i współpracując z pośrednikami w sprzedaży.

Materiał wykonania

Drewno – meble z litego drewna wykonywane są z dębiny, orzecha czasami z kasztanowca, drzewa wiśniowego, gruszkowego, oliwnego lub jesionu. Natomiast buk, lipa i orzech są zarezerwowane do wykonywania krzeseł i foteli. Teraz już nie obowiązkowo ale również często złocone lub malowane na barwy odpowiadające kolorystyce docelowego wnętrza.

Elementy charakterystyczne:

Markieteria – to wirtuozja setek gatunków różnego drewna, używanego do jej tworzenia, wśród których króluje mahoń. Jej dominujący motyw to kwiaty i rośliny, wazy z kwiatami, bukiety, gałązki różane pąki, rumianki, girlandy itp. Popularna za panowania Ludwika XIV technika markieterii Boulle bazująca na metalach odchodzi w cień ale nadal można ją odnaleźć na zegarach i kuferkach.
Brązy – często stosowane jako dekoracja – „dodatek wykończeniowy” na rogach mebli, nogach („delikatna skarpetka), uchwytach, zazwyczaj w formie falującego liścia akantu. Odlewane z pełnego brązu, cyzelowane i złocone.
Marmury – nieodzowny dodatek do prestiżowych mebli, wystające za mebel, zazwyczaj grube i profilowane – zaokrąglane na frontowych rogach przechodzą delikatną falą do tylnej części. Do tego piramidalnie fazowane w formie kilku nakładanych na siebie fali (ćwierć wałków) zwanych „carderon”. A przede wszystkim przepiękne i unikatowej jakości.
Porcelana – w formie medalionu, prostokąta lub kwadratu, czasami jako mały blat otoczony drewnem.
Laka – sprowadzane z Azji gotowe, proste panele pokryte laką (gdyż w Europie wówczas nie znano techniki wytwarzania laki) nie odpowiadały zapotrzebowaniu na faliste formy. Ebeniści intensywnie poszukiwali sekretu jej wytwarzania. Wreszcie braciom Martin udało się stworzyć podobny produkt dający efekt laki, upowszechniony w tym okresie jednak niezbyt trwały.
Ornamenty- zamaszyste, pełne, zakrętów dynamiki i subtelności, inspirowane naturą z wszędobylskim La rocaille – charakterystyczny dla stylu rokoko motywem przypominający zwinięty liść, ucho ludzkie (małżowinę) albo muszlę. Do tego grzebienie kogucie oraz tematyka egzotyczna.

Emblematyczne meble tego okresu

fotel berżer (Le fauteuil bergère), fotel kabriolet (Le fauteuil cabriolet”), krzesło królewskie („La chaise à la Reine”), Les lits d’ alcôve : łóżko w polskim stylu („Le lit à la polonaise”) , łóżko tureckie („ Le lit à la turque”), szezlongi w tym „La duchesse”, małe łóżka do odpoczynku dziennego „Les lits de repos”, kanapy np. „L’ottomane”, małe stoliki nocne, toaletowe, do pisania i gry: „La table de chevet”, ‚La chiffonnière”, „La table tambour”, „La table à écrire”, toaletki: „La coiffeuse”, „La table d’accouchée”, konsole, sekretarze – „Le secrétaire à abattant”, biurka – biurko cylindryczne „Le bureau à cylindre”, biurka płaskie zdobione brązami na rogach „Le bureau plat”, komody zdobione markieterią i brązami, szyfoniery, zegary stojące i kominkowe, parawany.